Zo’n twintig jaar geleden werd het dualisme in de gemeentepolitiek ingevoerd. De invoering van het dualisme moest zorgen voor meer ruimte voor debat tussen B&W en de gemeenteraad. Niet door elkaar voor rotte vis uit te maken. Nee het idee was dat coalitiepartijen ook luisteren naar ideeën van de oppositie en niet steeds slaafs het college volgen. Meer ruimte dus voor redelijkheid van argumenten in plaats van politieke deals in de achterkamertjes. Dualisme in de gemeentelijke politiek is er omdat het in een democratie tenslotte nu eenmaal moet gaan om tegenspraak, tegenwicht en tegenmacht.

De afgelopen vier jaar hebben de coalitiepartijen in Westland het al dikwijls laten afweten om – in de lijn van het dualisme – de eigen rol te pakken en op de rem te trappen. Bijvoorbeeld bij het afschalen van de ‘hulp bij het huishouden’ of bij de nieuwe manier van afvalinzamelen in Westland. En wat zich kortgeleden in de gemeenteraad rondom ‘het Tussenakkoord’ afspeelde heeft ook heel weinig met dualisme te maken. Alle aandacht ging er daarbij naar uit dat in ‘het Tussenakkoord’ is vastgelegd dat in Westland tussen nu en 2030 1.800 (‘en beslist niet meer!’?) nieuwe sociale huurwoningen worden gebouwd. In alle rumoer over dat aantal, is het belangrijkste doel van ‘het Tussenakkoord’ buiten beeld gebleven. Nivelleren van het woonbeleid in de regio, dat is het voornaamste doel van ‘het Tussenakkoord’. Westland zal bijvoorbeeld zijn eigen beleid op terrein van wonen moeten aanpassen aan dat van de regio gemeenten en ook de manier waarop in Westland de sociale huurwoningen worden verdeeld. Instemmen met ‘het Tussenakkoord’ is daarmee dus het begin van het einde van een eigen Westlands woonbeleid. Met ‘het Tussenakkoord’ wordt dat ondergeschikt gemaakt aan het beleid van de regio.

In het politieke debat stak daarom ook een flinke tegenwind op over het ondertekenen van ‘het Tussenakkoord’. En niet alleen van de oppositiepartijen GBW en WV maar ook – zoals in het dualisme dus het geval hoort te zijn – van de grootste coalitiepartijen CDA en LPF. In een  gezamenlijke motie maakten deze oppositie- èn coalitiepartijen met een degelijke onderbouwing duidelijk dat ‘het Tussenakkoord’ zowel het maatschappelijk als het economisch belang van Westland schaadt, en deden de vier partijen de oproep aan B&W ‘het Tussenakkoord’ zoals dat op tafel lag niet te ondertekenen.

Als een coalitiepartij samen met oppositiepartijen een motie indienen, dan is er niet direct sprake van verraad of van onbetrouwbaarheid, dan is er sprake van dualisme. En als raadsleden van coalitiepartijen zo’n motie steunen – en dus niet unaniem achter een voorstel van B&W staan – dan is er ook geen sprake van wantrouwen in (een lid van) B&W, maar ook weer van dualisme.
Het debat en de stemming in de gemeenteraad over deze gezamenlijke motie had echter weinig met dualisme te maken. Al direct bij het begin van het debat wist CDA niet hoe snel ze moest vertellen dat ze de motie niet meer steunde. Toen het echt politiek spannend werd, was het jammer om te zien dat ook LPF Westland terugviel naar oude politiek. Terwijl deze partij toch uitdraagt dualisme hoog in het vaandel te hebben – bijna te hebben uitgevonden, zelfs – en zegt zich niet de mond te laten snoeren. Hun optreden in het debat getuigde daar in ieder geval bepaald niet van. Omdat hun eigen wethouder de motie overbodig noemde en ‘m daarom ook ontraadde, nam LPF afstand van de motie (een motie waar ze nota bene zelf aan hadden meegeschreven!) en gaven ze hun stem aan ‘het Tussenakkoord’.  Steun dus aan het doel dat Westland zijn eigen woonbeleid ondergeschikt moet gaan maken aan het regionaal beleid.

Duidelijk is in ieder geval dat er van  dualisme in de Westlandse politiek dus (nog) niets is terechtgekomen. Dualisme 0.0 noem ik dit en de dood in de pot voor een levendige democratie. Want als je de politiek aantrekkelijk wil maken, burgers wil stimuleren politiek actief te worden en de kwaliteit van de democratie wil bevorderen, dan neem je ook de argumenten van  oppositiepartijen serieus en zorg je dat ze ook bij het beleid worden betrokken. 

22 december 2021.